ВИДЕО / ИНТЕРВЈУ, НАСЕР НУРЕДИНИ: ЌЕ ГИ ОТСТРАНИМЕ СИТЕ ДИЛЕМИ КАЈ ЛОКАЛНОТО НАСЕЛЕНИЕ

Во ова интервју спроведено од БИРС, во рамките на проектот „Шар Планина – последната брана против еколошка катастрофа“, поддржан од Цивика мобилитас, министерот Нуредини потенцира дека целата постапка за прогласување на националниот парк Шар Планина е скоро завршена.

 

Тој очекува нацрт-законот да биде доставен до владата до средината на февруари, додека имаше одредено доцнење поради вонредната состојба со пандемијата, што ги оневозможи дебатата и консултациите до крај со локалните жители.

БИРС: До каде е постапката за прогласување на Шар Планина за Национален парк?

Нуредини: Процесот за заштита на Шар Планина се одвива веќе 20 години. Сега ја гледаме како една последна брана за да се грижиме за природата, за Шар Планина. Ние овој процес што го почнавме во министерството, го предложивме во мај 2020 година во владата за да го поминеме одлуката за да ја прогласиме Шар Планина национален парк. Во меѓувреме имавме консултации, разни дебати со граѓаните, соодветните региони, со општините. На крај, ние, после овие консултации, видовме дека има уште потреба за разговори со граѓаните и со соодветните страни. Ние продолживме со разни консултации со граѓаните за да објасниме што е процесот и што ќе биде на крајот одлуката и какви резултати ќе имаме.

Сега имаме соработка со меѓународни експерти, го гледаме уште еднаш зонирањето на предлогот за коментарите и барањата на граѓаните да се разгледаат на последната одлука. Ние, сега сме на последните чекори за да го предлагаме во владата Законот за национален парк за Шар планина.

БИРС: Г. министре, кажавте дека имавте активности за сензибилизација за прогласување на Шар Планина национален парк. Како е вашиот впечаток, за што се ангажираат граѓаните? Има жалби, колку сте биле во пресрет, со намера да се надминат недоразбирањата?

Нуредини: Ние се трудиме, имавме и кампањи за да ги информираме граѓаните што ќе стана со ова одлука. Ниту во еден случај ние не сакаме да има негативно влијание кај граѓаните, напротив со ова одлука за прогласување национален парк сакаме да им објаснуваме на граѓаните дека ќе се подобри инфраструктурата, ќе се подобрат можностите, економскиот развој, странските инвеститори, ќе се развие локалниот туризам, како и меѓународниот. Можеби имаше пропусти, можно е, во аспект на информирање на граѓаните, но тие што добија информации од нас како институција, од невладините организации со кои тесно соработувавме, го сфаќаат и го подржуваат. Нормално дека ќе има, некое спротивставување од некој граѓанин, од некој инвеститор во овој регион, но идејата е да ја подобриме инфраструктурата, да се обврзуваме како држава и како локална власт, исто така и како национален парк, да ја подобриме инфраструктурата, канализацијата, системот за снабдување со вода, патиштата, затоа што националниот парк треба да биде чист.

БИРС: Треба да биде чист. Мото на нашиот проект е „Шар планина последната брана против еколошката катастрофа“. Има впечаток дека имал недоразбирање во насока на убедување на граѓаните, да кажеме, не информирани, дека со прогласување на Шар планина национален парк ќе им биде оневозможен влезот на граѓаните, циркулација, движењето во терените на Шар планина. Имаше и шпекулации дека не ќе може да се развива сточарството како гранка за тоа што Шар планина е позната и по ова гранка?

Нуредини: Не, напротив. Нормално дека ќе има зонирање кои ќе бидат стриктни зони, каде има извонреден биодиверзитет, за тие ќе се грижиме, но и тамо ќе биде можеме да одиме и да се движиме. Ова е предвидено од страна на меѓународните експерти. Е предвидено. Сега во сточарство, идејата е да се брендираат продукти од Шар планина. Ова ќе има предност за овој сектор. Исто така ние не сакаме да го ограничиме движењето, ние сакаме да ја развиваме оваа планина на одржлив начин. Сега зборуваме, како вие ко кажавте, за последната брана против еколошката катастрофа. Идејата е да создаваме регуларност за активностите во ова зона, за да имаме можност да го употребиме долготрајно, да се грижиме за природата, што значи да го употребиме долготрајно и идните генерации да имаат можност да го употребуваат.

БИРС: Еден друг проблем, не само во Шар планина, не само на ниво на земјата, но во целиот Балкан како регион е изградба на таканаречените мали хидроцентрали. Сведоци сме дека се градеа и се градат, тие што се спротивставуваат на овие хидроцентрали велат дека се оштетува животната средина. Како ја гледате овој проблем?

Нуредини: Има различни мислења, ова е вистина. Но, сега јас можам да зборувам за тие кои беа предложени и поминаа како одлука во владата. Нормално дека јас се обврзувам да го почитувам законот. Но идејата зошто ние го прогласуваме национален парк за во иднина може да има одлуки во ова зона. Исто така ако се регулираат како што се регулирани во европските земји, и други земји, со регуларни услови овие хидроцентрали имаат минимални импакти, но има места како што се и во Шар планина, каде што не треба да се изградат други. Но јас уште еднаш велам дека ние треба да се грижиме за иднината. Тие што поминаа во предходната влада ние ќе ги почитуваме, затоа што има закон за тоа, но со одлуката за национален парк, и во другите земји е така, ние ќе покажеме грижа за биодиверситетот од сега па натамо.

БИРС: Кога е во прашање прогласување на Шар Планина национален парк, како е соработката со локалната власт, затоа што до сега локалната власт, општините од Теарце до Врапчиште, односно Гостивар, на некаков начин беа резервирани и да не кажеме се спротивставиле?

Нуредини: Соработката со локалната власт е неопходна, нормално дека процесот не треба да се води од централната власт, а пред се прогласува за национален парк за граѓаните кои живеат во овие зони, затоа што тие ќе профитират пред се, и соработката со нив е неопходна. Зборуваме за еден долгорочен план, не зборувам за една одлука само за денес, планот се пишува, и пото менаџирањето на планот, ќе се реализира заедно со општините, кои се соодветни во овој процес, заедно со граѓаните кои живеат во овој регион. Мислам дека општините го сфатиле ова, испратиле мислења, и барањата за развој на општините понатаму, и мислам дека ќе имаме добра соработка. И кога ќе се прогласува менаџирањето на национален парк, општините ќе бидат инволвирани во менаџирање на паркот.

БИРС: Ова интервју го реализираме во Попова Шапка, многумина очекуваат да ја гледаат Попова Шапка како најпознатите центри надвор од земјата, но и како Маврово во аспект на одржувањето, на регулирање на инфраструктура, на регуларност и во изградба. Мислите дека ќе се прекинат овие незаконски градби, кои се случуваат актуелно во овој зимски центар?

Нуредини: Во преден план е идејата да се грижам за природата, за биодиверзитетот со прогласување на национален парк. Второ, е идејата за економски развој на овој регион. Шар планина има многу потенцијал за економски развој, локален и меѓународен туризам. Шар планина и Попова Шапка историски се препознава и од време на Југославија како ски центар. Така ако создаваме еден стандард со националниот парк, каде општините ќе бидат принудени да се грижат повеќе за да не дозволат нелегални градби. Градбите кои не биле легални, продолжуваат да бидат нелегални. Ако не се легализираат ќе продолжат да бидат нелегални. Сега ние со ова ново иницијатива за национален парк за Шар планина, ова ќе биде по стриктно и мислам дека ова ќе создава ред во целата Шар планина и понатаму ќе ги обврзува општините да се грижат за тоа каде се гради нелегално и каде има дозвола за градба. Но ќе потенцирам уште еднаш, Попова Шапка ќе се развива како туристичко место и ова е предвидено во зонирањето и планирањето на националниот парк. Според нашите социо-економски студии, предвидуваме во првите 4-5 години може да се создава една циркулација повеќе од 300 милиони евра ако овој парк го развиваме како што треба. Ова значи дека ќе има нови работни места, нов развој, странски инвестиции и други големи позитивни работи.

БИРС: Велите ако, г.министер кога предвидувате официјално да се прогласи Шар планина национален парк?

Нуредини: Јас имам желба да го затвориме овој процес во 2020 година. Нажалост сме во една вонредна сосојба на пандемија, средбите, консилтациите со граѓаните, соодветните страни, не беа можни во ова време. Сега, исто така, во првата валоризација, гледавме дека некои сомнежи од многу граѓани, за да бидеме коректни со граѓаните и за да напраеме еде план како што треба по долгорочен, сме во соработка со меѓународни експерти за зонирањето да биде како што треба. Сме во последната фаза, и верувам дека до половината на месец февруари ќе бидеме годови да го доставиме овој закон во владата, зато што врз основа на работите и развоите што сум ги гледал кај меѓународните експерти веќе сме при крајот. Ќе земаме уште еден и пол месец време за да го направиме планот како што треба, без грешки, и да ги предвидуваме сите коментари од граѓаните. Пред се коментарите на граѓаните ќе ги маме предвид.

БИРС: Сакате та кажете дека се во прашање месеци а не години?

Нуредини: Во прашање се месеци зато што предлог-законот е готов, и сега чекаме само да го реализираме зонирањето на националниот парк.