УРБАНИ ПРИКАЗНИ: ОПШТЕСТВЕНАТА СВЕСТ И РАБОТНАТА КУЛТУРА

Поради недостигот на можности да се излезе од државата, но и поради многу други околности, нашите бизниси со години се соочуваа со група луѓе кои немаа големи барања на работното место, бидејќи немаа алтернатива. Дури, во многу компании, слободно може да се каже дека човечкото достоинство било нарушувано. Но денес имаме нова генерација која не прифаќа, ниту во најмала мера, да биде повредено нивното достоинство. Напротив, тие имаат барања што често се перцепираат како „луксузни“ – тие сакаат работата да биде атрактивно искуство, а не само средство за преживување.

Пишува: Лорик Идризи

Ако разговарате со младите генерации, кај дел од нив ќе забележите дека прашањето на вработувањето веќе не го гледаат како прашање на преживување, како што беше културолошки наметнато во земјите од Западен Балкан од страна на многу бизниси, каде што често се слушаше наративот упатен кон работниците: „Јас те хранам“.

Интересниот дел е што младите веќе го имаат надминато тој стадиум на концептот на преживување и се наоѓаат во ново ниво – каде над сè стои зачувувањето на човечкото достоинство и барањето работата да биде атрактивна и смислена.

Поради недостигот на можности да се излезе надвор од земјата, но и поради други околности, бизнисите со години имаа работници кои немаа многу барања, затоа што немаа излез. Дури и повеќе: во многу компании достоинството на работниците беше нарушено. Денес, меѓутоа, постои нова генерација што не прифаќа ништо од тоа – ниту во најмалата доза. Напротив, тие имаат барања што често се сметаат за „луксузни“: тие сакаат работата да биде привлечно искуство, а не само средство за преживување.

Овој импулс е исклучително позитивен и ќе има големо општествено влијание. Конечно, димензијата на достоинството на работното место ќе стане неконтестабилна, а ќе може да се премине во нови еманципаторски фази, каде компаниите навистина ќе ја манифестираат онаа општествена одговорност што ја споменуваат.

И државата, можеби, треба да креира политики што ќе го поттикнат бизнисот да има поголема општествена одговорност во овој сегмент – преку даночни олеснувања или преку различни владини програми. Ова е неопходно бидејќи сè уште постои недостаток од волја кај многу компании кои избираат да останат апатични кон општествената одговорност што ја имаат кон заедницата.

Во еден разговор со пријател кој живее во една скандинавска земја, ми раскажа дека неговата компанија, покрај платата, нуди три ваучери: за фитнес, за театар и за кино. Тој призна дека токму тие ваучери му помогнале да создаде нови навики: редовно да оди во теретана и да гледа филмови со семејството.

Во овој времепросторен контекст, во многу земји во светот не само што е целосно заштитен интегритетот на работниците, туку се стимулираат и човечките и едукативните доблести. Вака се манифестира општествената одговорност, затоа што бизнисот функционира токму од таа заедница. А не само тоа – секој индивидуален успех автоматски генерира позитивни импулси во општеството, било преку вакви ваучери, преку стипендии за одлични студенти или преку поддршка на локалните клубови и општествениот живот.

Текстот е работен во рамки на проектот „Застапување за инклузивен развој“, финансиски поддржан од Владата на Швајцарија преку програмата Цивика мобилитас.  

Содржината на овој текст е единствена одговорност на Форум за разумни политики, ИОХН и БИРС и на ниту еден начин не може да се смета дека ги одразува гледиштата на Владата на Швајцарија, Цивика мобилитас, или организациите што ја спроведуваат.