TEJKALIMI I PENGESAVE: LUFTA KUNDËR KORRUPSIONIT DHE NEPOTIZMIT NË ADMINISTRATËN E MAQEDONISË

Korrupsioni dhe nepotizmi në administratën e Maqedonisë, të përjetësuara nga ndikimi i partive të fuqishme politike, janë çështje urgjente që kërkojnë vëmendje urgjente. Zgjidhja e këtyre problemeve është thelbësore jo vetëm për qeverisjen e mirë, por edhe për zhvillimin afatgjatë të vendit dhe aspiratat e tij për integrim evropian. E ardhmja e Maqedonisë varet nga aftësia e saj për t’u çliruar nga prangat e partive politike dhe për të rindërtuar institucionet e saj për t’i shërbyer të mirës së madhe publike, në vend të interesave të ngushta të disa të zgjedhurve.

Shkruan: Katerina Topallova

Në sistemet komplekse të qeverisjes moderne, ndikimi politik është shfaqur si një forcë e fuqishme, duke endur fijet e tij në vetë strukturën e institucioneve shtetërore. Ky rrjet kompleks i fuqisë dhe bindjes luan një rol kyç në formësimin e kursit, në drejtimin e shtetit, në marrjen e vendimeve politike dhe në përcaktimin e drejtimeve shoqërore.

Edhe pse partitë politike janë komponentë thelbësorë të shoqërive demokratike, në Maqedoni shtrirja e tyre shkon përtej cikleve zgjedhore dhe debateve për ligjet. Kështu, shoqëria maqedonase, duke vënë theksin në dekadën e fundit, ka dëshmuar shfaqjen e joinstitucionalizmit, i cili është shkaku kryesor i erozionit të aparatit shtetëror dhe administrativ. Partitë politike kanë ndikim të rëndësishëm në administratën, në institucione të ndryshme shtetërore, duke përfshirë sistemin juridik dhe mbi të gjitha në zbatimin e ligjeve. Kjo marrëveshje prek parimet bazë të pavarësisë dhe paanshmërisë, të cilat janë baza e qeverisjes demokratike.

Maqedonia ka luftuar gjatë kohë me këtë çështje kaq të rrënjosur që kërcënon thelbin e demokracisë dhe qeverisjes së saj. Për dekada të tëra, partitë politike kanë pasur ndikim të jashtëzakonshëm në kapacitetet e institucioneve shtetërore, duke gërryer me vetëdije aparatin shtetëror, duke e lënë kështu vendin të paaftë për të adresuar problemet e tij urgjente sociale. Kështu, imazhi i shtetit dëmtohet nga një sistem partiak i ndarë dhe shpesh i korruptuar që ndjek një cikël patronazhi, miqësie dhe shpërfilljeje ndaj interesit publik. Partitë politike, në vend që të shërbejnë si mjete për përfaqësimin demokratik dhe përmirësimin e shoqërisë, janë shndërruar në mjete për pasurimin e të paktëve në kurriz të të shumtëve, duke udhëhequr dhe nxitur drejtpërdrejt korrupsionin në sistemin shtetëror.

Korrupsioni dhe nepotizmi kanë qenë prej kohësh çështje konstante në administratën maqedonase, pikërisht për shkak të ndikimit të papërshtatshëm të partive më të fuqishme politike në pushtet. Këto probleme jo vetëm që gërryejnë besimin e publikut, por edhe pengojnë qeverisjen efektive dhe zhvillimin ekonomik në vend.

Një nga çështjet më të spikatura është mbizotërimi i patronazhit politik, ku postet kyçe në institucionet qeveritare shpesh plotësohen jo në bazë të meritës, por në bazë të besnikërisë dhe lidhjeve partiake. Kjo praktikë shpesh çon në emërimin e individëve të pakualifikuar në poste kritike. Emërime të tilla mund të përfshijnë anëtarë të familjes, miq të ngushtë ose aleatë politikë të liderëve të fuqishëm partiakë, duke përjetësuar një sistem nepotizmi.

Nepotizmi mund të vërehet në nivele të ndryshme të qeverisjes, nga administrata lokale deri te agjencitë kombëtare. Kjo rezulton në mungesë të diversitetit dhe ekspertizës në pozicionet vendimmarrëse, duke penguar zbatimin efektiv të politikave dhe minuar cilësinë e shërbimeve publike.

Rrjedhimisht, korrupsioni mbetet i rrënjosur thellë në institucionet e administratës maqedonase. Kjo përfshin praktika të tilla si ryshfeti, përvetësimi dhe mito, të cilat shpërdorojnë burimet publike dhe minojnë integritetin e shtetit. Këto aktivitete të paligjshme shpesh mbrohen nga politika e ofruar nga partitë e fuqishme në pushtet.

Korrupsioni nuk kufizohet vetëm në transaksionet financiare, ai mund të shihet edhe në manipulimin e proceseve të prokurimit, ku kontrata të ndryshme u jepen kompanive me përkatësi politike dhe jo atyre që ofrojnë vlerën më të mirë për shërbimin. Kështu, ndikimi i partive të fuqishme politike përmes rrjeteve të patronazhit dhe korrupsionit ka një efekt të dëmshëm në qeverisjen dhe zhvillimin në Maqedoni. Ajo nxit një kulturë të mosndëshkimit, ku ata që lidhen me partitë në pushtet mund të përfshihen në praktika korruptive pa frikë nga ndjekja penale.

Për më tepër, këto çështje pengojnë rritjen ekonomike dhe investimet e huaja. Investitorët shpesh janë të kujdesshëm për t’u përfshirë në një vend ku korrupsioni është i shfrenuar dhe ku mungojnë kushtet e barabarta për shkak të praktikave nepotike. Kjo pengon krijimin e vendeve të punës dhe zhvillimin ekonomik, duke përkeqësuar çështje të tilla si papunësia e lartë.

Në këtë skenar shqetësues, Maqedonia e gjen veten të bllokuar në një cikël ku vetë institucionet e krijuara për të mbrojtur demokracinë e saj janë bërë instrumente të rënies së saj. Çlirimi nga ky cikël do të kërkojë një përpjekje të përbashkët nga të gjitha segmentet e shoqërisë, si dhe një angazhim për transparencë, llogaridhënie dhe një hapërim të sinqertë drejt interesit publik.

Luftimi i korrupsionit dhe nepotizmit në administratën maqedonase kërkon përpjekje gjithëpërfshirëse dhe të vazhdueshme. Organizatat e shoqërisë civile, komuniteti ndërkombëtar dhe qytetarët e shqetësuar shpesh bëjnë thirrje për reforma që do të forcojnë sundimin e ligjit, do të rrisin transparencën dhe do të depolitizojnë institucionet qeveritare. Por deri tani pa sukses.

Reforma e sistemit zgjedhor që synon reduktimin e ndikimit të partive të fuqishme dhe promovimin e llogaridhënies dhe transparencës më të madhe në administratën publike shihet si një hap kritik, por me qëllim të mirë drejt luftimit të këtyre problemeve të rrënjosura thellë. Për më tepër, nxitja e kulturës së meritokracisë dhe sigurimi që emërimet të bazohen në kualifikime dhe kompetencë, në vend të lidhjeve politike, mund të ndihmojë në rivendosjen e besimit të publikut dhe përmirësimin e qeverisjes.

Si përfundim, korrupsioni dhe nepotizmi në administratën maqedonase, të përjetësuara nga ndikimi i partive të fuqishme politike, janë çështje urgjente që kërkojnë vëmendje urgjente. Zgjidhja e këtyre problemeve është thelbësore jo vetëm për qeverisjen e mirë, por edhe për zhvillimin afatgjatë të vendit dhe aspiratat e tij për integrim evropian. E ardhmja e Maqedonisë varet nga aftësia e saj për t’u çliruar nga prangat e partive politike dhe për të rindërtuar institucionet e saj për t’i shërbyer të mirës së madhe publike, në vend të interesave të ngushta të disa të zgjedhurve. Vetëm atëherë vendi do të jetë në gjendje të shpresojë të përballojë problemet e tij urgjente sociale në baza të barabarta dhe do të niset në rrugën drejt një të ardhmeje më të ndritshme, më të drejtë.

 

​#демократски_институции #institucione_demokratike #democratic_institutions #CivicaMobilitas